पाँच केबुलकार सञ्चालन गरिँदै

लक्ष्मीप्रसाद खतिवडा
काठमाडौं, १३ कात्तिक । सरकारले देशका पाँच ठाउँमा केबुलकार सञ्चालन गर्ने योजना बनाएको छ । सरकारी योजना पूरा हुने हो भने पूर्वदेखि पश्चिमसम्मका जनताले केबुलकारको सुविधा लिन पाउने छन् ।

सरकारी अध्ययनअनुसार केबुलकार सञ्चालनका लागि मुलुकभर पाँच स्थान उपयुक्त देखिएका छन् । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले गरेको अध्ययनअनुसार सुनसरी, धनकुटा, कालिकोट, डोटी र काभ्रे जिल्लामा केबुलकार सञ्चालनको सम्भाव्यता देखिएको छ । प्राविधिक रूपले धरानदेखि भेडेटारसम्म, धुलिखेलदेखि पलाञ्चोक भगवतीसम्म, कालिकोटदेखि चाल्नासम्म र डोटीदेखि खप्तडसम्म केबुलकारको सम्भावना छ । मन्त्रालयअन्तर्गतको पर्यटन पूर्वाधार विकास आयोजनाका अनुसार यी ठाउँमा केबुलकार सञ्चालन गर्न डेढ अर्ब रुपियाँभन्दा बढी खर्च लाग्छ ।

मन्त्रालयले यसअघि काठमाडौँको चन्द्रागिरि, शिवपुरी, ललितपुरको फूलचोकी, रसुवाको गोसाइँकुण्ड, दोलखाको कालिञ्चोक, मुस्ताङको मुक्तिनाथ र गुल्मीको रेसुङ्गामा केबुलकार सञ्चालनका सम्भाव्यता अध्ययन गरेको थियो । यसमध्ये थानकोटदेखि चन्द्रागिरिसम्म केबुलकार सञ्चालनका लागि तत्काल काम सुरु गर्ने मन्त्रालयको योजना छ ।

मुलुकभर केबुलकार निर्माणको जिम्मा निजी क्षेत्रलाई दिने गरी सम्भाव्यता अध्ययन गरिएको मन्त्रालयले बताएको छ । मनकामनामा सञ्चालित केबुलकारको सफल अनुभवले निजी लगानीकर्ता उत्साहित हुने विश्वास लिइएको छ । सम्भाव्यता अध्ययनका लागि मात्र २५ लाख रुपियाँ खर्च भइसकेको छ । मन्त्रालयले सम्भाव्यता अध्ययन प्रतिवेदन तयार गरी वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकनका लागि वातावरण मन्त्रालयमा पठाएको पनि मन्त्रालय स्रोतले बतायो ।

मन्त्रालयले विभिन्न स्थानमा केबुलकार सञ्चालन गर्न लाग्ने खर्च र प्रतिफलसमेत प्रक्षेपण गरेको छ । यसअनुसार धुलिखेलदेखि पलाञ्चोक भगवतीसम्म ११ किलोमिटर लामो केबुलकार निर्माण गर्न सकिने छ । यसका लागि ५३ करोड रुपियाँ लाग्ने अनुमान गरिएको छ । अध्ययनअनुसार यहाँ केबुलकार निर्माण गर्न चार वर्ष लाग्छ । प्रतिघन्टा एक सय ८० जना यात्रु आवतजावत गर्न सक्ने पलाञ्चोक केबुलकारले नौ वर्षमै लगानी उठाउने सम्भावना देखिएको छ ।

त्यस्तै कालिकोटमा केबुलकार निर्माणका लागि १२ करोड २६ रुपियाँ लाग्ने देखिएको छ । यसको दूरी दुई किलोमिटर र समय आठ मिनेट रहने अध्ययन प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । प्रतिघन्टा एक सय २० जनाले आवतजावत गर्नसक्ने सो केबुलकार निर्माण गर्न तीन वर्ष लाग्ने देखिएको छ । यसको लगानी तीन वर्षमै उठ्ने अनुमान छ ।

धरान र भेडेटारबीचमा २.८ किलोमिटर लामो केबुलकार बनाउन सकिने अध्ययनमा देखिएको छ । यसका लागि ३८ करोड रुपियाँ लाग्ने अनुमान छ । तीन वर्षमा निर्माण सम्पन्न हुने सो केबुलकार सञ्चालनमा आएको साढे चार वर्षमा लगानी फिर्ता हुने अध्ययन प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

त्यसैगरी डोटीमा अध्ययन भएको तीन किलोमिटर लामो दूरीको केबुलकारको अनुमानित लागत ३९ करोड रुपियाँ छ । निर्माणका लागि करिब तीन वर्ष लाग्ने र सञ्चालनमा आएको पाँच वर्षमा लगानी उठ्नसक्ने अध्ययनले देखाएको छ । सरकारले हालसम्म १५ ठाउमा केबुलकार सञ्चालनका लागि अध्ययन गरे पनि कुनै पनि स्थानमा काम अगाडि बढेको छैन । निजी लगानीकर्ताले हालसम्म कुनै पनि परियोजनामा चासो देखाएका छैनन् । मनकामना केबुलकार प्रालिले चितवनको चेरेसदेखि गोर्खाको मनकामना मन्दिरसम्म सञ्चालन गरेको केबुलकार सफल भएपछि सरकारले अन्य ठाउँमा यो सेवा विस्तार गर्ने प्रयास गरिरहेको छ ।