पर्यटक सवारीसाधनका लागि नयाँ मापदण्ड

पर्यटक यातायातलाई व्यवस्थित गर्न पर्यटक यातायात व्यवसायी संघको अग्रसरतामा कार्यविधि लागू गरिएको हो

नयाँ पत्रिका

काठमाडौं, १२ साउन

सरकारले पर्यटक यातायातका लागि नयाँ मापदण्ड लागू गरेको छ । श्रम तथा यातायात मन्त्रालयले पर्यटक बोक्ने हरियो नम्बर प्लेट दर्ता तथा सञ्चालनका लागि नयाँ मापदण्ड लागू गरेको हो ।

पर्यटक यातायातलाई व्यवस्थित गर्न पर्यटक यातायात व्यवसायी संघको अग्रसरतामा कार्यविधि लागू गरिएको मन्त्रालयले बताएको छ । गत महिनादेखि लागू भएको कार्यविधिले पर्यटक यातायात सञ्चालनका लागि निश्चित मापदण्ड तोकेको छ ।

'पर्यटक यातायात सेवा व्यवसाय दर्ता तथा सञ्चालन कार्यविधि २०६८' नाम दिइएको कार्यविधिमा पर्यटक यातायात चलाउने चालकले सामान्य अंग्रेजी बोल्न जान्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । कार्यविधिले चालक तथा सहचालकका लागि युनिर्फमसमेत तोकेको छ । सवारी साधनमा 'पर्यटकका लागि मात्र' भन्ने वाक्यांश अनिवार्य रूपमा लेख्नुपर्ने कार्यविधिमा उल्लेख छ ।

कार्यविधिमा पर्यटक सवारीका लागि युरो मापदण्डको हुनुपर्ने छ । त्यस्तै, कार्यविधिले सवारी साधनको न्यूनतम इन्जिन क्षमता -सिसी) समेत तोकेको छ ।

सानो कार तथा भ्यान कम्तीमा १२ सय सिसी क्षमताको हुनुपर्छ । त्यस्तै, मिनी, माइक्रो बस २५ सय सिसी तथा ठूलो बस ३ हजार सिसीभन्दा माथिको हुनुपर्ने प्रावधान कार्यविधिमा छ । पर्यटक सवारी कम्तीमा चालकसहित कम्तीमा ५ जना सिट क्षमताको हुनुपर्छ । पर्यटक सवारीमा एयर कन्डिसन अनिवार्य हुनुपर्ने र सवारीको आयु खुलाउनुपर्ने प्रावधान कार्यविधिमा छ ।

नेपाल पर्यटक यातायात व्यवसायी संघले कार्यविधिबाट व्यवसाय व्यवस्थित हुने भन्दै स्वागत गरेको छ । कार्यविधि बनेपछि सबै गाडी हरियो प्लेटमा दर्ता गर्न पाउने र यो व्यवसाय पनि पर्यटन व्यवसाय हुने संघको भनाइ छ । पर्यटक यातायातमा कानुनको अभाव भएकोले व्यवसाय सञ्चालन गर्न कठिनाइ भएको व्यवसायीले बताउँदै आएका थिए ।

नेपाल एसोसिएसन अफ ट्राभल एन्ड टुर अपरेटर्स -नाटा) ले भने कार्यविधिले व्यवसायीका समस्या सम्बोधन नगरेको बताएको छ । 'कार्यविधिले व्यवसायीका माग सम्बोधन गरेन,' नाट्टाका महासचिव मधुसुदन आचार्यले भने । मन्त्रालयले कार्यविधि निर्माणका क्रममा नाटासँग सहकार्य नगरेको उनले जानकारी दिए । व्यवसायीले उठाउँदै आएका भन्सार छुटसहितका विषय सम्बोधन नगरेसम्म व्यवसाय फस्टाउन नसक्ने आचार्यको भनाइ छ ।

'सरकारी उदासीनताका कारण पछिल्लो समयमा पर्यटक सवारीमा लगानी थपिन सकेको छैन,' आचार्यले भने । कार्यविधिमा भएको हरियो नम्बर प्लेट युक्त सवारीसाधन निजी बनाउन नपाउने प्रावधानलगायतका बुँदा व्यावहारिक नभएकाले अमान्य भएको नाटाले जनाएको छ । अव्यावहारिक बुँदा संशोधन गर्न नाटाले मन्त्रालयलाई आग्रह गरिसकेको छ ।

व्यवसायीका अनुसार पर्यटक सवारीमा हालसम्म करिब ४ अर्ब रुपैयाँको लगानी भइसकेको छ । पर्यटक यातायातका क्षेत्रमा वार्षर्िक करिब १ अर्ब रुपैयाँको कारोबार हुने अनुमान छ । संघका अनुसार राजधानीमा मात्र करिब ४५ को हाराहारीमा पर्यटक यातायात व्यवसायी छन् । यो व्यवसायबाट १ हजारभन्दा बढीले प्रत्यक्ष रोजगारी पाइरहेको संघको दाबी छ ।

सिन्डिकेटका कारण लामो दूरीमा सवारी चलाउन गाह्रो भइरहेको व्यवसायीको भनाइ छ । व्यवसायीले नेपालमा उपलब्ध पर्यटक यातायात सुविधा सम्पन्न भन्ने गरेका भए पनि अन्तर्राष्ट्रियस्तरको सुविधा नभएको गुनासो रहँदै आएको छ ।

सरकारले पर्यटक यातायात व्यवसायलाई पर्यटन व्यवसायअन्तर्गत नराखेकाले यस्ता सवारीमा भन्सार छुटको सुविधा पनि उपलब्ध हुन सकेको छैन । एउटा सुविधासम्पन्न पर्यटक बस नेपाल भित्र्याउन करिब १ करोड रुपैयाँ लाग्ने व्यवसायी बताउँछन् । स्तरीय पर्यटक भित्र्याउन भन्सार शुल्क २० प्रतिशतमा झार्नुपर्ने माग उनीहरूको छ ।